Στα Καμίνια

Στις δεκαετίες του 60 και του 70 υπήρχαν ακόμα μερικοί Ζακυνθινοί που δήλωναν κεραμοποιοί σαν επάγγελμα. Στα πόδια του Εξηνταβελόνη, ακριβώς πάνω από τον Άγιο Παύλο, υπήρχαν φούρνοι εν ενεργεία όπου φτιάχνονταν κεραμίδια και τούβ(ου)λα. Παλιότερα φτιάχνονταν και άλλα πράγματα, σχεδόν οτιδήποτε πήλινο χρειαζόταν ένα σπιτικό. Όπως είναι φυσικό τα ντόπια καμίνια δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν αντιμέτωπα με τον ανταγωνισμό των βιομηχανιών. Είχαν όμως μέχρι το οριστικό σβήσιμο τους κρατήσει στεγνά βιβλία, άμφια και γέροντες για περισσότερες γενιές από όσες μπορεί να βεβαιώσει η συλλογική μας μνήμη. Είχαν πάντα περικλείσει βουβά χαρές και λύπες, θριάμβους και συμφορές, και είχαν σκεπάσει αρχοντικά και χωριατόσπιτα ενός νησιού που στόλιζε, και μπορεί ακόμα να στολίζει, το Λεβάντε.

Ελάχιστα πράγματα έχουν απομείνει εκεί που το χώμα – η περίσσεια στο Τζάντε γλίνα – το νερό, ο ήλιος, η φωτιά και ο ιδρώτας ετοίμαζαν τα υλικά που έστησαν την προσεισμική Ζάκυνθο. Γαιδουράγκαθα, αγριολούλουδα και συκιές μισοκρύβουν τα πεταμένα σκουπίδια. Ούτε ένα φύλλο συκής όμως δεν περίσσεψε για να μασκαρέψει και τη δική μας αδιαφορία.

Βέβαια, αφού τίποτα δεν έγινε στις προηγούμενες δεκαετίες, όταν το χρήμα έρρεε άφθονο και στη Ζάκυνθο χτίζονταν παλάτια – έστω και αν νταλίκες και βυτιοφόρα [βυτιοφόρα σε ένα νησί με βροχόπτωση μεγαλύτερη από το Λονδίνο!!!] στέλνονταν να περάσουν μια Βενετσιάνικη γέφυρα που φτιάχτηκε για κάρα – τίποτα δεν μπορεί να περιμένει κανείς τώρα. Ας μην ξεγελιόμαστε όμως πιστεύοντας πως το να αναπλαστούν τα Καμίνια, ή μάλλον ένα μέρος τους, είναι πολυτέλεια περιττή. Ας ρίξει όποιος θέλει μια ματιά στην διεύθυνση https://sites.google.com/a/kamini-kefala.com/www/tokamini για να δει τι κάνουν οι γείτονες.

Ενημέρωση 29/04/12

Μια φωτογραφία από τα παλιά Καμίνια που έστειλε ο Ανδρέας Στ.

Ενημέρωση 13/05/12

Με αφορμή την ερώτηση μου για το ποιές άλλες οικογένειες εκτός από τους Μεϊνταναίους, τους Βαρυπαταίους και τους Βελλιανιταίους δουλεύανε παλιά στα Καμίνια, ο φίλος Διονύσης Κάρδαρης μου έστειλε το παρακάτω πολύ ενδιαφέρον κείμενο, που εκτός από όλα τα άλλα μου θυμίζει και την περηφάνια των Καμιναραίων για τη δουλειά τους και τη γειτονιά τους. Το αναρτώ μαζί με τις ευχαριστίες μου.

Άλλα ονόματα Καμιναραίων ήταν οι: Καρδαραίοι, Μυλωναίοι, Λογοθεταίοι. Κάθε ένας από αυτούς είχε φυσικά και το δικό του παρατσούκλι, για παράδειγμα:
Ο πατέρας μου (Γεώργιος Κάρδαρης -δυστυχώς πέθανε πρόσφατα) λεγότανε Τσολιάς , ο αδερφός του ο μικρός Τσέβας , ο μεγάλος του αδερφός Μοσκιός, ένας άλλος Κάρδαρης (θείος) λεγότανε Καρακάνος.
Ο παππούς Λογοθέτης λεγότανε Παπής ή ποδοσφαιράκιας γιατί είχε και μπιλιαρδάδικο με ποδοσφαιράκια στον Άγιο Λάζαρο, ο Μπάμπης ο Μυλωνάς λεγότανε Κάτουρας, ο τελευταίος εν ζωή σήμερα Καμινάρης είναι ο ξάδερφος μου ο Χρήστος, ο λεγόμενος Μώρος.
Τα Καμίνια λόγω της θέσης που είχανε, δηλαδή στη ρίζα του Εξηνταβελόνη (ουσιαστικά για να κόβουν εύκολα χώμα), είχανε τεράστιους χώρους στη διάθεση τους. Για παράδειγμα, έπρεπε να απλώσουν τα τούβουλα και τα κεραμίδια να στεγνώσουν στα αλώνια, έπρεπε επίσης να αποθηκεύουν αρκετό νερό, για αυτό είχαν και στέρνες μεγάλες ή δημιουργούσαν φυσικές λούμπες. Εκεί πραγματικά δημιουργούνταν μεγάλοι υδρότοποι που φιλοξενούσαν αρκετά πουλιά, ακόμα και μικρά ζώα. Για τον αναγνώστη. Ναι, υπήρχανε φίδια και μάλιστα νερόφιδα.
Η μεγάλη άνεση του χώρου στα Καμίνια όταν δεν είχαν απλώσει τούβουλα οι καμιναραίοι μας έδινε τη δυνατότητα να παίζουμε συνέχεια μπάλα και μάλιστα είχαμε φτιάξει και δική μας ομάδα: Ο Πειρατής Καμινίων.
Για τα Καμίνια έχει γράψει λίγα πράγματα ο Γιάννης ο Δεμέτης στο βιβλίο του Αγιος Λάζαρος Η Γειτονιά μου , εκδ Περίπλους 1995, σελ 74-80 από όπου και οι φωτ που έστειλα.
Είχα την τύχη και την τιμή να δουλέψω δυο καλοκαίρια στο Καμίνι του πατέρα μου. Ίσως να είμαι και ο τελευταίος που κουβάλησε καρέτα (αυτή την έκφραση χρησιμοποιούσαν οι καμιναραίοι για να δηλώσουν ότι κάποιος δούλεψε στα καμίνια).
Κλείνοντας θα "κλέψω" από το βιβλίο του Γ. Δεμέτη δύο φράσεις
" Έτσι περίπου κυλούσε η ζωή στα Καμίνια. Μια συνεχής πάλη ένα δάρσιμο των ανθρώπων της συνοικίας. Ένα δάρσιμο παίδεμα που δεν αφορούσε μόνο τον πηλό που δούλευαν αλλά και τους ίδιους."